Perakende dünyasına giriş, e-ticaretin yükselmesiyle önemli ölçüde kolaylaştı.
Peki bir mal veya hizmet, müşterilere yalnızca bu ürüne özgü olarak düzenlenmiş bir internet sitesi vasıtasıyla satılıyorsa, elektronik satış yaparken göz önünde bulundurulması gereken temel yasal konular nelerdir?
İnternet Sitesinin İçeriği
İlgili mevzuat, elektronik ticaret yapılan internet sitelerinde bu sitelerden sorumlu şirket hakkında somut ve gerçek bilgiler bulunmasını gerektirir. Bu bilgiler e-ticaret sitesinin güvenirliğini teyit etmek için kullanılan en önemli husustur. Buna göre, e-ticaret faaliyetine başlamadan önce “İletişim” başlığı altında bulundurulması gereken bilgiler:
Satıcının tebligata elverişli KEP adresi, elektronik posta adresi ve telefon numarası ile varsa işletme adı veya tescilli marka adı.
Mensubu olunan meslek odası ve varsa üyesi olunan sektörel kuruluşlar ile meslekle ilgili davranış kuralları ve bunlara elektronik olarak ne şekilde ulaşılabileceğine ilişkin bilgiler.
Satıcı tacir ise ayrıca ticaret unvanı, MERSİS numarası ve merkez adresi.
Satıcı esnaf ise ayrıca adı ve soyadı, vergi kimlik numarası ve merkez adresi.
İnternet sitelerinin tüketicilere mal veya hizmet sattığı durumlarda, bu sitelerde, sözleşmelerin nasıl oluşturulduğu, tüketicilerin ödemeyi nasıl sağladığı, teslimat ve iptal haklarına ilişkin bilgiler bulunmalıdır. Bu aşamada, Ön Bilgilendirme Formu ve Mesafeli Satış Sözleşmesi internet sitesinde bulunması gereken en temel iki metindir. Gerekli bilgilerin çoğu bu metinler ve ilgili mevzuat kapsamında düzenlenmişse de, internet sitesinin tasarımı ve çalışma şekli de bu metinlerin içeriği ile uyumlu olmalıdır.
Tüketicinin Korunması
Mal ve hizmetlerin satışı için tüketici hukuku mevzuatı geçerli olacaktır. Bu kapsamda dikkat edilecek husus sözleşme ve sair metinlerin anlaşılır bir Türkçe ile düzenlenmesi ve internet sitesinde ayıplı mal ve hizmetlere yönelik yer verilen yasal düzenlemelerin mevzuata uygun olmasıdır. Satıcı, internet sitesinde yer alan uygulamalarının kabul edilebilir ve anlaşılır olduğunun teyidi sağlamalıdır.
Üyelik gerektiren e-ticaret sitelerinde kullanıcıların üye olurken internet sitesinde bulunan üyelik sözleşmesini kabul etmesi gerekir. Bu sözleşme, kullanıcının üye olarak hak ve sorumluluklarını belirleyen bir sözleşmedir. Sözleşmenin tüketici tarafından onaylanması halinde tarafların birbirine karşı sorumluluğu başlar ve herhangi bir uyuşmazlık halinde bu sözleşme göz önünde bulundurulur.
Veri Koruması
Bilgi güçtür. Bu yüzden satıcı, promosyonlarını oluşturmak, müşterilere yaklaşımını kişiselleştirmek ve sadık müşteriler oluşturmak için müşteri tabanına ilişkin mümkün olduğunca fazla bilgi sahibi olmak ister. Unutmamak gerekir ki, satıcı, bu durumu kişisel verilerin korunması ile ilgili mevzuat çerçevesinde yöneterek elde edilen bilgilerden yalnızca gerekli olanı kullanmak, verileri güvenli bir şekilde saklamak ve verileri işleme gerekçelerini kanuni olarak karşıladıklarından emin olmak durumundadır.
Bu kapsamda düzenlenecek gizlilik politikası metni, kişisel bilgilerin korunması ve bu bilgilerin nasıl kullanılacağı hakkında detaylı bilgi vermelidir. İlgili metinlerin Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun ve Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun düzenlenmesi gerekmektedir.
Lojistik ve altyapı
Alıcı, satın aldığı ürünün en kısa sürede kendisine ulaşmasını ister. Bu itibarla, satıcının, depolama ve lojistik düzenlemelerinin hızlı ve güvenilir bir teslimatı sağlayacağından emin olması önemlidir. Ürünler, yurtdışından veya yurtdışına temin ediliyorsa, ithalat, ihracat ve gümrük vergileri ödenmeli ve ürünlerin ticarete uygunlukları da dikkate alınmalıdır.
İnternet sitesinin işlevselliği ve altyapısı da önemlidir. Ürünlerin vitrini olarak kullanılan internet sitesindeki operasyonun sorunsuz, hızlı ve güvenilir olmasını sağlamak müşteri memnuniyeti için önemli adımlardan biridir. Sitede bulunan kullanım koşulları, site kullanıcısının kullanım sırasında uyması gereken koşulları belirtir. Özellikle üyelik sistemi ile çalışmayan sitelerde de bulunması gereklidir, zira kullanıcı siteye girdiğinden itibaren bu koşullara tabi olacaktır.
Uygunluk
İlgili mal ve hizmete bağlı olarak, ticaret için gerekli olan tüm lisansların veya izinlerin alındığından, yasal düzenlemeler çerçevesinde belirlenen kayıtların yapıldığından emin olmak gerekir. Bu bakımdan e-ticaret verilerinin toplanması ve bu verilerin işlenerek istatistiksel bilgilere dönüştürülmesi amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) oluşturulmuştur. Buna göre, ağ üzerinden mal veya hizmet satışına yönelik sözleşme yapılmasını veya sipariş verilmesini sağlayan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar, faaliyete başlamadan önce ETBİS’e kayıt yaptırmak zorundadır. İlgili yasal düzenlemede, kayıt ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri hakkında beş bin Türk lirasından yirmi bin Türk lirasına kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, Maliye Bakanlığı, 24/12/2015 tarihli ve 464 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile elektronik ticaret faaliyetlerinin izlenmesi çalışmaları kapsamında belli mükellef gruplarına sürekli bilgi verme ve internetten satış yapan mükellefler için e-Arşiv uygulamasına geçiş zorunluluğu getirilmesine ilişkin ilave yükümlülükler getirmiştir. Buna göre mal veya hizmetlerin internet ortamında alınması, satılması, kiralanması veya dağıtımı işlemlerinin gerçekleştirilmesine aracılık etmek üzere internet ortamında aracılık hizmeti sağlayanlar, takvim yılının birer aylık süreleri içerisinde gerçekleştirmiş oldukları söz konusu işlemlere ilişkin bilgileri BTRANS (Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Transfer Sistemi) üzerinden elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı'na iletmekle yükümlüdürler. Bir aya ait bilgilerin, takip eden ayın son günü saat 24:00’e kadar iletilmesi zorunlu olduğunu belirtelim.
Ödemeler
Ürünün doğrudan bir internet sitesi üzerinden satın alınabileceği durumlarda bu sitenin ödeme işlevselliğinin bulunması şarttır. Alıcının satış bedelini ödemesi, nakit, kredi kartı veya banka havalesi ile olabileceği gibi, taraflar arasında kabul edilecek başka yöntemler de uygulanabilir. Mayıs 2016'da, internet üzerinden alışveriş yapılmasını sağlayan ödeme sistemi Paypal, şirketin lisans başvurusunun BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) tarafından reddedilmiş olması nedeniyle Türkiye’deki faaliyetlerini durdurmuştu. Mevcut durumda e-ticaretin sanal POS'lar (Point Of Sale) sayesinde bütün bankalar aracılığı ile kullanılabiliyor olması, elektronik ticaretin devamlılığını sağlamak için önemli bir adım olmuştur.
E-ticaretin gelişmesi ve yaygınlaşmasına paralel olarak özelikle ödeme bilgilerini girerken tüketicinin aklına sitelerin güvenilir olup olmadığı sorusu gelir. Alışveriş sırasında kredi kartı bilgilerinin üçüncü kişilerce ele geçirilmesinin önlenmesi amacıyla, bu bilgilerin şifrelenmesi esasına dayanan SSL (Secure Socket Layer) ve SET (Secure Electronic Transactions) protokolleri kullanılarak, alışveriş güvenliğinin sağlandığından emin olunmalıdır.
Fikri mülkiyet
Fikri mülkiyet haklarının korunması gerekmektedir. Bu kapsamda, satıcılar, hangi korumaların, ticari markaların, kayıtların gerektiğini düşünmelidir. Şayet satıcı üçüncü taraf markaları içeren ürünleri satıyorsa, üçüncü şahıs tarafından kendisine doğru lisansın sağlandığından emin olması gerekmektedir.
Bu yazıda genel olarak perakendecinin internet sitesi ve tüketici ile etkileşimine bağlı olarak göz önünde bulundurması gereken hususlar belirtildi. Ancak faaliyette olan internet sitesinin veya teknolojinin işlevselliğine bağlı olarak başka durumların da dikkate alınması gerekebilir.
Commentaires